“Schuldgevoel”
Schuldgevoel is: een gemoedstoestand waarbij het geweten een mens plaagt met een onaangenaam gevoel over een bepaalde gedane of juist niet gedane actie. Het wordt vaak gevolgd door gevoelens van berouw of spijt. Schuldgevoel is een gemoedstoestand die men zichzelf oplegt. (wiki)
“… een gemoedstoestand die men zichzelf oplegt”. Huh? Ja dit is echt waar. Ik wil je iets leren over hoe schuldgevoel werkt in relatie tot eten. Ook geef ik je tips en tools hoe je ermee om kan gaan. Eerst gaan we wat dieper in schuldgevoel.
Eten heeft te maken met emoties
Eten heeft te maken met emoties, of je nou gelukkig of boos bent. Het gaat dus niet altijd om positieve of negatieve gevoelens. Het blijkt uit onderzoek dat men zich schuldig voelt over gemiddeld 11% van alle maaltijden en tussendoortjes dat ze hebben gegeten.(1*)
Hoe komt het dat we ons schuldig kunnen voelen na het eten?
Dit heeft met name te maken met het feit dat we gewend zijn over eten te denken in termen van goed of fout, wat logischerwijs leidt tot schuldgevoel na het eten van bepaalde producten. Mensen denken vaak heel erg zwart/wit als het gaat om eten. We zetten producten zelf op een zwarte lijst. We weten immers allemaal dat chocolade nu eenmaal niet zo gezond is als een wortel. Daarnaast zijn we ons er goed van bewust dat wij zelf in de hand hebben wat wij eten. Hierdoor kunnen wij ons extra schuldig voelen wanneer we toch voor die chocolade kiezen: we weten dat we het misschien niet zouden moeten doen, maar doen het toch.
Oordeel niet te snel over je jezelf
Door zelf zo streng over eten te oordelen zorg je ervoor dat wat en hoeveel je eet, steeds meer gaat bepalen of je jezelf een goed of slecht mens vindt, terwijl in feite eten enkel functioneel zou moeten zijn en helemaal niet gaat over goed of fout. Iets eten wat gezien wordt als gezond maakt je niet ineens een gezond mens en iets eten wat gezien wordt als minder gezond maakt je niet direct een slecht mens. Daarbij komt nog dat eten ook iets is wat je in een gezelschap doet, je kan er veel gezelligheid aan beleven. Eten heeft ook een belangrijke sociale kant.
Oke, nu een vraag voor jou, vind jij jezelf een slecht mens? Ik denk dat je deze vraag kan beantwoorden met een nee. Wie zegt dus dat je een slecht mens bent? Jij zelf. En zeg nou eerlijk, wanneer jij jezelf vol propt, weegt dit dan op tegen een lieve of goede actie die je van de week hebt gedaan op het werk, thuis of ergens anders? Nee. Of die gezelligheid aan tafel waar je super leuke herinneringen aan hebt over gehouden? Nee. Onthoud dus dat eten je geen slecht of goed mens maakt. Je voelt je slechts slecht. Dit werkt ook andersom. Wanneer je gezond eet, voel je je goed. Maar maakt dit je een goed mens? Je hoort het al, het is een gevoel. Geen bepaling of feit.
Een kleine tip om je lekkernijen te clusteren is het een cheatday of cheatmeal noemen. Zo verantwoord je het voor jezelf. Je weet dan ook dat het na deze maaltijd weer tijd is voor iets met meer goede voedingsstoffen. Dit gaat het schuldgevoel een beetje tegen.
Je bent niet alleen
Gelukkig sta je hier niet alleen in. Troost je, vele mensen hebben hier ervaring mee. Vraag het maar eens om je heen. Gelukkig kan dit soort schuldgevoel soms heel nuttig zijn; ze geven je een schop onder je kont geven om bepaalde dingen tóch te doen of juist te laten. Wanneer je te veel schuld voelt werkt het juist tegen je; je praat jezelf de put in en blijft piekeren en je rot voelen. Waardoor er alleen maar minder terecht komt van wat je zou willen.
Hoe komt het dat je schuldgevoelens hebt, zou je dan zóveel meer ‘fout’ doen dan andere mensen?
Dacht het niet! Eigenlijk heeft het veel meer te maken met zelfbeeld en perfectionisme & gevoelens die je jezelf oplegt! (Zimbardo, psychologie, een inleiding,2007)
Schuldgevoel is niet realistisch
Ah! Hier is een lichtpuntje! Schuldgedachtes vaak helemaal niet realistisch. Jij maakt je bijvoorbeeld maanden druk om een opmerking die je tegen je vriendin hebt gemaakt, terwijl zij het zelf al lang is vergeten. Herkenbaar he? Zo werkt het ook met eten, over eten, eetbuien.
Schuldgevoelens worden veelal gecompenseerd door “verkeerde” acties te herstellen of niet gedane acties of afspraken alsnog te doen, na te komen. En dit werkt! Wanneer we achteraf iets doen om het te compenseren hersteld dat ons schuldgevoel. We kunnen het voor ons zelf goed praten en goed maken. Mooi toch? Prima zelf mechanisme! Mocht dit niet werken, kom je een negatieve spiraal terecht welke depressieve gevoelens kunnen veroorzaken. Ik raad je dan aan om eens langs te gaan bij je huisarts of bespreek het met ons.
Weten wat je eet
“Gezond” eten is best lastig. Vaak komt men met gebrek aan tijd, planning en kennis de knoop. Gezinnetjes, druk met werk, pakken van kant en klare mixsauzen e.d. om de tijd in de keuken te besparen. Dit komt veel voor. Het is ook logisch. Niemand heeft zin om lang in de keuken te staan of verschillende potjes te koken. Er bestaat echter wel een manier om gezond te koken met weinig tijd en weinig ingrediënten kan je de voeding uit plannen en voorbereiden.
Wil je meer resultaten halen en ligt je valkuil in de keuken? Zonde! Wat kan je doen?
Je kan je hier zelf in gaan verdiepen door veel in te lezen over voeding. Maar het kost veel tijd en het is best complex. Props voor jou als je dit gaat doen! Je kan ook hulp hierbij vragen. Vraag het eens aan de trainers bij Man-up of laat mij je helpen. Mocht je een eetschema hebben gekregen en weet je dit niet toepassen in gemakkelijke maar gevarieerde maaltijden, dan kan Go For Healthy je helpen. (3*) We doorlopen samen je planning van maaltijden, je valkuilen en je levenspatroon zodat de maaltijden daarop aangepast kunnen worden.
Check de pagina voeding&training voor meer informatie
De manier waarop je praat over eten, jezelf en je relatie met eten is vaak een groot onderdeel van het probleem. (2*) Als je minder last wil hebben van schuldgevoelens rondom eten, dan is het belangrijk dat je je taalgebruik gaat aanpassen. Stop met het gebruiken van woorden als goed en fout als het gaat om eten of om jezelf. Als je nadenkt over je avondeten en twijfelt tussen pizza of een stamppot, denk dan niet: ”ik zou wel pizza willen, maar dat is eigenlijk heel slecht.” Stop die twee maaltijden niet direct in een hokje, maar ga bij jezelf eens na waar je behoefte aan hebt. Je hebt deze twee opties bedacht, waar heb je zin in? Wat gaat je energie geven? Wat gaat je lichaam voeden? Waar ga je je beter van voelen?
We weten allemaal dat er voedingsmiddelen zijn die minder gezond zijn dan andere voedingsmiddelen. Het heeft echter niet zoveel zin om je altijd maar schuldig te voelen als je iets hebt gegeten dat naar jouw idee slecht was, iets wat je dus eigenlijk niet zou moeten denken. Als je toch de neiging hebt om dat te denken, dan kun je ook bij jezelf nagaan wat de voordelen ervan waren. Gezond eten gaat immers ook om een gezonde relatie hebben met eten, ook op mentaal gebied. (Bakker F.C., Sportpsychologie, 2012) Als jij een stuk taart hebt gegeten met een vriendin nadat jullie in de stad zijn geweest en het was gezellig, dan zitten daar heel veel voordelen aan en was het positief. Denk niet enkel aan al het negatieve, maar ook aan de leuke kanten die bij eten horen.
Als we bepaalde dingen niet meer mogen eten, dan maken we het onszelf erg moeilijk Je hebt constant het gevoel iets te missen en het genieten van eten is er niet meer bij. Kies dus voor de gulden middenweg. Het is niet raar (en zelfs een tikkeltje terecht) om je schuldig te voelen na een literbak chocoladeroomijs te hebben verorberd, maar zie dat schuldgevoel als iets functioneels en constructiefs. Grijp het aan om verandering aan te brengen en het voorlopig beter te doen. Denk echter niet dat je nooit iets ‘fout’ mag doen of nooit iets lekkers mag eten. Zelfs volledig de mist in gaan is prima, zolang je jezelf daarna maar weer herpakt.
Stel je voor de kerst is voorbij en je gaat op de weegschaal staan. (Martijn Katan,Wat is nu gezond, 2017) Zie je nou wel, je bent aangekomen. En wel 2 kilo! No worries, grote kans dat die 2 kilo voornamelijk bestaat uit vocht. Hoe weet ik dat het geen vet is? Je gewicht is de som van je vet, spieren, water, organen, botten etc. Om écht 2 kilo in vet aan te komen moet je zo’n 14.000 calorieën BOVENOP je calorie behoefte eten. Ik zeg niet dat het onmogelijk is om 14.000 calorieën te eten op een dag, maar dat zou betekenen dat je een fles olijfolie druppend aan je mond moet hebben voor de gehele dag. Het punt is dat die 14.000 calorieën niet eens in de buurt komen van die 2000 calorieën die je misschien extra hebt gegeten de avond ervoor. 2000 calorieën is misschien 300 gram vet, dit kun je binnen 1-2 dagen weer eraf krijgen door het gezonde eten en sporten weer op een normaal tempo op te pakken. Het water gewicht zal sowieso gauw weer afnemen als je je gezonde leefstijl weer oppakt.
Gezonde leefstijl oppakken
Dit is écht de sleutel tot jouw succes. (Zimbardo, Psychologie, een inleiding, 2007) Je zou jezelf niet moeten straffen of boos moeten worden op jezelf omdat je even los bent gegaan. Geniet van je eten. Ook als het ongezond is. Die ene avond gaat al jouw werk van de afgelopen maanden echt niet afnemen. En precies ook omgekeerd; één gezonde maaltijd zorgt er ook niet voor dat je de dag erop bent afgevallen.
Ik zou adviseren om niet op de weegschaal te gaan staan, er zal niet veel goeds voortkomen uit een hoger getal dat je gaat zien. Blijf ook niet hangen in het verleden met negatieve gedachtes, denk eerder terug aan hoe gezellig het misschien was en niet zozeer over wat je wel/niet hebt gegeten.
Maar nu dus even verder over “de sleutel tot succes”. Oppakken! Pak je gezonde levensstijl weer op. Ga weer lekker sporten, beweeg en kies bewust voor gezonde voeding. Lukt dit je niet of merk je gaande weg dat je het lastig vindt om het weer op te pakken, trek dan aan de bel bij ons. Schaam je niet maar laat je helpen! Daar zijn wij voor. En voor je het weet, boek jij weer de resultaten die je wil zien! Nog even een ezelsbruggetje wat ik in hoofd wil planten, Schuldgevoel = zelfbescherming. HaTsee! Het zegt dus iets over je gevoel. Luister daar naar.
Laat ons weten wat je van dit artikel vindt!
Nicole Gabriel
– Team Man-Up
Bronvermelding
Internet
(2*) Teni.T Januari 2014 www.fitbeauty.nl, geraadpleegd op 25 december 2017
(1*) Sandra, 3 februari 2015 www.proud2bme.nl, geraadpleegd 25 december 2017
(3*) Nicole Gabriel, Oktober 2017 www.goforhealthy.nl, geraadpleegd op 25 december 2017
Boeken
Bakker, F.C & Oudejans R.R.D (2012) Sportpsychologie. Nieuwegein, Arko Sports Media
Katan, M. (2017) Wat is nu gezond? Amsterdam, Prometheus
Zimbardo, P.G. & Johnson R.L. & McCan V. (2009) Psychologie, een inleiding. 6e editie Pearson Benelux B.V.
© Man-Up 2014-2022. 
